اعیان ثابته از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا

author

  • مرتضی شجاری
Abstract:

« اعیان ثابته » از اصطلاحات کلیدی عرفان ابن عربی است که معانی نزدیک به آن در مکاتب مختلف پیش از وی وجود داشته است. این اصطلاح بار اول به وسیلة خود «ابن عربی» وضع شد و عارفان و فیلسوفان- به پیروی از وی- در مسائل متعددی از جمله «علم حق»، «تجلی حق» و «آفرینش» از آن استفاده کرده اند. ملاصدرا – بنیانگذار حکمت متعالیه- در کتاب کبیر خود، الاسفارالاربعه، گاه با تمجید از ابن عربی این اصطلاح را به کار می برد و قول خویش را تأیید می کند و گاه سخن ابن عربی در اعیان ثابته را به سخافت کلام معتزلیان در ثابتات ازلی میداند و آن را به گونه ای توجیه می کند. در این مقاله با عطف توجه به مسألة علم الهی پیش از خلقت می کوشیم مفهوم اعیان ثابته در عرفان ابن عربی و حکمت متعالیه صدرایی را- به قدر وسع- آشکار کنیم. در پایان مقاله با تحلیلی کوتاه از دیدگاه ملاصدرا در« اعیان ثابته » بیان شده است که اصول حکمت متعالیه ملاصدرا با قول به « اعیان ثابته » آنگونه که مقصود ابن عربی است منافات دارد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اعیان ثابته از دیدگاه ابن عربی و امام خمینی

مساله علم پیشین حق به مخلوقات به عنوان یک معضل در معارف توحیدی مطرح بوده است. مشکل متفکران از یک سو در علم خداوند به جزییات ، وحدت اطلاقی و بساطت ذاتی حق و از سوی دیگر در کثرت موجود میان عالم و معلومات بود که مستلزم اتصاف حق به صفات امکانی از قبیل : حدوث ، انفعال ، ترکیب ، محدودیت و .... و اجتماع صفات وجوبی و امکانی می شد. عرفا با طرح نظریه اعیان ثابته کوشش نموده اند ، تا این مشکل را حل نمایند....

15 صفحه اول

رابطه اعیان خارجی و اعیان ثابته بر اساس نظریه ابن عربی

اعیان ثابته یکی از نظریه‌های ابن‌عربی در حوزة جهان‌شناسی عرفانی است که عامل تبیین معارف بسیار دیگری مانند شیوة علم خداوند به جزئیات و مسئلة قضا و قدر و خیر و شر و توحید افعالی و نظریة وحدت وجود است. اعیان ثابته مظاهر علمیِ اسماء و صفات خداوند و پیش‌زمینة خلقت موجودات و مقدرات مؤثر همراه آنان است. ازنظر ابن‌عربی پس از مرتبة احدیت ذاتی در مرتبة واحدیت، همة اسماء الهی و لوازم و صور آنها در علم خداو...

full text

خلود در عذاب از دیدگاه ملاصدرا و ابن عربی

مسئلة جاودانگی نفس در جهنم و بقا در عذاب الهی ازجمله مسائل مهم کلامی و اعتقادی است که از همان آغاز، توجه بسیاری از متفکرین مسلمان را به خود جلب کرده است. در این میان ملاصدرا به اشکالاتی که در باب خلود در عذاب وجود دارد اشاره می‌کند و سعی کرده است با پاسخ‌دادن به آن‌ها و اثبات خلود برخی از کفار در جهنم، هرگونه اندیشة مبنی بر عدم خلود را رد کند. اما به نظر نگارنده پاسخ وی ناکافی بوده و نمی‌تواند ...

full text

قضا و قدر و ارتباط آن با اعیان ثابته از منظر ابن عربی

ابن عربی در آثار مختلف خود، به ویژه در فصوص الحکم که دربردارنده آخرین دیدگاه های اوست، به تحلیل قضا و قدر و اعیان ثابته و ارتباط آنها با وحدت شخصی وجود پرداخته است. دفاع وی از وحدت شخصی وجود و تشکیک در مظاهر آن، این پندار را پدید آورده که قبول وحدت شخصیِ وجود، به سرایت «جبر» در ساحت رفتاری انسان می انجامد؛ زیرا در نظریه وحدت شخصی وجود، همه کاره در دار وجود، حضرت حق است. بنابراین صدور هر فعلی از ...

full text

خوانش شارحان گلشن راز از اعیان ثابته و تطبیق آن با آرای ابن عربی

اصطلاح «اعیان ثابته» از برساخته های ذهن وقّاد محی الدین بن عربی است که پس از او، پیروان وی، مانند شیخ محمود شبستری از آن استفاده کرد ه اند. اعیان ثابته صورت های معقول اسمای الهی و حقایق اعیان خارجی، و به تعبیری، واسطه میان خدا و جهان محسوس اند؛ به بیانی دیگر، وقتی مشیت الهی بر آفرینش جهان و خلقت موجودات عالم قرار گرفت، ابتدا بر اعیان ثابته تجلی نمود و سپس، کائنات و موجودات از عالم علم الهی به جه...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 67  issue 0

pages  -

publication date 2000-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023